تصنیف از کفم رها

تصنیف از کفم رها

دستگاه موسیقی: شور، افشاری

شاعر و آهنگساز: عارف قزوینی

بر اساس اجرای عبدالله دوامی

از کفم رها جانم شد قرارِ دل / نیست و دستِ من خدا اختیارِ دل

دل به هر کجا جانم رفت و برنگشت / دیده شد سفید خدا ز انتظار دل

عمر شد حرام جانم باختم تمام / آبرو و نام خدا در قمار دل

متن کامل شعر بر اساس دیوان عارف قزوینی

از کفم رها شد قرار دل / نیست دست من اختیار دل

هیز و هرزه گرد ضد اهل درد / گشته زین در آن در مدار دل

بی‌شرف‌تر از دل مجو که نیست / غیر ننگ و عار کار و بار دل

خجلتم کُشد پیش چشم از آنک / بود بهر من در فشار دل

بس‌که هر کجا رفت و برنگشت / دیده شد سفید ز انتظار دل

عمر شد حرام باختم تمام / آبرو و نام در قمار دل

بعد از این ضرر ابلهم مگر / خم کنم کمر زیر بار دل

هر دو ناکسیم گر دگر رسیم / دل به کار من من به کار دل

داغدار چون لاله‌اش کنم / تا به کی توان بود خار دل

همچو رستم از تیر غم کنم / کور چشم اسفندیار دل

خون دل بریخت از دو چشم و من / خوش دلم از این انتحار دل

افتخار مرد در درستی است / وز شکستگی است اعتبار دل

عارف اینقدر لاف تا به کی / شیر عاجز است از شکار دل

مقتدرترین خسروان شدند / محو در کف اقتدار دل

توضیحات

*در ص 330 دیوان عارف قزوینی در مورد این تصنیف آمده است:

بعد از جدایی از دوست وفادار، استاد علی محمد معمارباشی … از ایشان ذکر شد میان قم و اصفهان ساخته‌ام. قم / اصفهان – پاییز 1292

** در ص 42 کتاب چرخ بی‌آیین آمده است:

در سال 1293 غلامحسین درویش، باقرخان رامشگر، حسین طاهرزاده، ابوالحسن اقبال‌آذر و عبدالله دوامی برای ضبط صفحه عازم تفلیس هستند. در این سفر، عارف قزوینی به بدرقه آن‌ها آمده بود و از عبدالله دوامی خواهش کرد تصنیف شوستر را در صفحه بخواند ولی به هنگام ضبط صفحه در تفلیس، درویش‌خان به علت سیاسی بودن تصنیف از ضبط آن در صفحه استنکاف کرد و دوامی به ناچار تصنیف از کفم رها را در صفحه اجرا می‌کند. به روایت دیگری، ذوامی هنگام ضبط صفحه پس از خواندن آواز و در لحظه شروع تصنیف ناگهان شروع به خواندن تصنیف شوستر می‌کند. درویش‌خان برای این که ضبط متوقف شود دست خود را مشت می‌کند و روی پوست تار می‌کوبد تا پوست پاره شود.

• آلبوم تصنیف‌های قدیمی، مجید کیانی و شهرام کیانی، موسسه سروستاه، سی‌دی دوم.
• آلبوم تصنیف‌های عارف، روایت فرید خردمند، صدای مهدی امامی و سرپرستی امیرشریفی، موسسه ماهور، آهنگ شماره بیست و چهار. و در بیپ‌تونز.
• آلبوم 186 تصنیف قدیمی، روایت عبدالله دوامی، صدای محسن کرامتی، کمانچه پریسا کاشفی، موسسه ماهور. و در بیپ‌تونز.
• آلبوم تصنیف‌های دوره قاجار، عبدالله دوامی همراه با تار درویش‌خان، موسسه ماهور، 1386.
• آلبوم چاووش 8، سیمابینا، محمدرضا لطفی و گروه شیدا، 1357.
• آلبوم انتظار دل، محمدرضا شجریان و فرامرز پایور، دل آواز، 1359.
• آلبوم آرام جان، محمدرضا شجریان و داریوش پیرنیاکان، دل آواز، 1378.
• آلبوم یادواره عارف قزوینی، محمد معتمدی و محمدرضا لطفی، گروه همنوازان شیدا، 1388.
• آلبوم خموشانه، آواز و سه‌تار محمدرضا لطفی، محمد قوی‌حلم، آوای شیدا.
• کتاب ردیف آوازی و تصنیف‌های قدیمی، روایت عبدالله دوامی، گردآوری فرامرز پایور، موسسه ماهور، چاپ دوم، 1378.
• کتاب تصنیف‌های عارف قزوینی، ارشد تهماسبی، موسسه ماهور، 1375.
• کتاب چرخ بی‌آیین، فرهود صفرزاده، نشر فنجان، 1394.
• کتاب بررسی ساختار تصنیف‌های عارف قزوینی، مرجان راغب، نشر خنیاگر، 1396.
• دیوان عارف قزوینی، محمدعلی سپانلو و مهدی اخوت، موسسه انتشارات نگاه، 1381، ص 330 تصنیف سیزدهم: افشاری، قرار دل … .
• متن شعر را در گنجور ببینید.

** اگر این تصنیف را می‌توانید با سازتان بنوازید، آن را در ویدیویی آموزش دهید و برای سازگاه بفرستید (اطلاعات بیشتر)