تصنیف چه شورها

تصنیف چه شورها

دستگاه موسیقی: شور، شهناز

شاعر و آهنگساز: عارف قزوینی

بر اساس اجرای اصغر بهاری

چه شورها که من به پا ز شاهناز می‌کنم، در شکایت از جهان به شاه باز می‌کنم

جهان پر از غم دل از، زبان ساز می‌کنم

ز من مپرس که چونی، دلی نشسته به خونی

ز اشک پرس که افشا نموده راز درونی

اگر که جان از این سفر بدون دردسر، اگر بدر برم من، به شه خبر برم من

چه پرده‌های نیرنگ، زشان به بارگاه شه درم من

(بخشی از بند دیگر):

شه زمان، به سر زنان و موکنان،

به گریه گفت: چه شد سران ایران، بهادران ایران

چه شد که یک نفر مرد، نمانده از بهادران ایران

توضیحات

* تصنیف بیستم در دیوان عارف قزوینی در شور با نام شاهناز است. تصنیف 6 بند جداگانه دارد و تاریخ سروده شدن آن تابستان 1297 و در استانبول است.

در دیوان عارف به این شرح آمده است:

در اواخر سال 1336 ق در استانبول در نتیجه معلوم شدن خیالات ترک‌ها نسبت به آذربایجان ساخته شده. … تصنیف شهناز را در استانبول بعد از آگاهی از افکار و عقاید شوم عثمانی‌ها زاجع به آذربایجان، خصوصا بعد از ورود قشون عثمانی در آن خاکی که بسی خون در آن ریخته و آرزوها به خاک رفته، با یک روح عصبانی از دیدن گراور عکس شهر تبریز، و فریاد روزنامه فروش‌ها که تبریز را اشغال کردیم، ساخته‌ام.

پریشانی حال و پراکندگی خیال آن روز گفتنی نیست: نگفته خوبتر، امر محال نتوان گفت. یک وقت ملتفت شدم در خیابان “پرا” بی‌اختیار اشک می‌ریزم و راه می‌روم. … پس با یک روح عاصی این تصنیف خوش آهنگ را که شش دور است ساخته و هزار بار شکر که نمردم و تنها از خواندن این یک دور که مربوط به زبان، یا مربوط به عثمانی است و چند غزل دیگر، روح نفرت هموطنان عزیز را – که روح و قلبم در زندگانی و بعد از مرگ متوجه به آنهاست – نسبت به بیگانه دیدم.

• آلبوم تصنیف‌های عارف، روایت فرید خردمند، صدای مهدی امامی و سرپرستی امیرشریفی، موسسه ماهور، آهنگ شماره اول. و در بیپ‌تونز.
• آلبوم تصنیف‌های قدیمی، مجید کیانی و شهرام کیانی، موسسه سروستاه، سی‌دی اول، آهنگ شماره نه.
• آلبوم 186 تصنیف قدیمی، روایت عبدالله دوامی، صدای محسن کرامتی، کمانچه پریسا کاشفی، موسسه ماهور. و در بیپ‌تونز.
• آلبوم بسته‌نگار، صفحه ضبط شده از آواز اخترخانم با تار یحیی‌خان در سال 1307، موسسه آوای مهربانی، 1388.
• کتاب تصنیف‌های عارف قزوینی، ارشد تهماسبی، موسسه ماهور.
• کتاب ردیف آوازی و تصنیف‌های قدیمی، روایت عبدالله دوامی، گردآوری فرامرز پایور، موسسه ماهور، چاپ دوم، 1378.
• کتاب بررسی ساختار تصنیف‌های عارف قزوینی، مرجان راغب، نشر خنیاگر، 1396.
• کتاب چرخ بی‌آیین، فرهود صفرزاده، نشر فنجان، 1394.
• دیوان عارف قزوینی، محمدعلی سپانلو و مهدی اخوت، موسسه انتشارات نگاه، 1381.
• متن شعر را در گنجور ببینید.
• ضبط خصوصی با آواز و کمانچه اصغر بهاری.
• صفحه ضبط شده با آواز ابوالحسن اقبال آذر، 1339.
• صفحه ضبط شده با آواز قمرالملوک وزیری و تار امیرارسلان‌ درگاهی، 1306.
• صفحه ضبط شده با آواز ایران خانم (ایران‌الدوله هلن) و تار یحیی زرین‌پنجه، 1306.
• برنامه گلهای رنگارنگ، آواز غلامحسین بنان، شماره 249.
• برنامه یک شاخه گل، آواز غلامحسین بنان، شماره 265.

** اگر این تصنیف را می‌توانید با سازتان بنوازید، آن را در ویدیویی آموزش دهید و برای سازگاه بفرستید (اطلاعات بیشتر)