تصنیف از خون جوانان وطن

تصنیف از خون جوانان وطن (هنگام می و فصل گل)

دستگاه موسیقی: آواز دشتی

شاعر و آهنگساز: عارف قزوینی

متن از دیوان عارف قزوینی:

بند اول:

هنگام می و فصل گل و گشت (جانم گشت و خدا گشت و) چمن شد

دربار بهاری تهی از زاغ (جانم زاغ و خدا زاغ و) زغن شد

از ابر کرم خطه ری رشک ختن شد / دلتنگ (و) چو من مرغِ (جانم مرغِ) قفس بهر وطن شد

چه کج رفتاری ای چرخ / چه بد کرداری ای چرخ / سَرِ کین داری ای چرخ

نه دین داری نه آیین داری (نه آیین داری) ای چرخ

بند دوم:

از خون جوانان وطن لاله دمیده / از ماتم سروِ قدشان سرو خمیده

در سایه گل بلبل ازین غصه خزیده / گل نیز چو من در غمشان جامه دریده

چه کج رفتاری ای چرخ / چه بد کرداری ای چرخ / سَرِ کین داری ای چرخ

نه دین داری نه آیین داری ای چرخ

توضیحات

*این شعر در مجموع شش بند است که در انتهای همه آن‌ها همین ترجیع‌بند تکرار می‌شود.

** پس از حوادث تجاوز بیگانه به خاک ایران و خلع محمدعلی شاه و …، عارف از دوره دوم مجلس شورا دل خوشی ندارد. او درباره تاریخ و چگونگی ساختن این تصنیف می‌نویسد: این تصنیف در دوره دوم مجلس شورای ایران در تهران ساخته شده است. به واسطه عشقی که حیدرخان عمواوغلی بدان داشت میل دارم این تصنیف به یادگار آن مرحوم طبع گردد. تاریخ ساخته شدن این تصنیف بین سال‌های 1288 تا 1292 است.

*** این تصنیف تنها تصنیف عارف قزوینی است که بند دوم آن معروف‌تر است و اغلب آن خوانده می‌شود. (تهماسبی)

• آلبوم 186 تصنیف قدیمی، روایت عبدالله دوامی، صدای محسن کرامتی، کمانچه پریسا کاشفی، موسسه ماهور. و در بیپ‌تونز.
• آلبوم تصنیف‌های قدیمی، مجید کیانی و شهرام کیانی، موسسه سروستاه، سی‌دی دوم.
• آلبوم تصنیف‌های عارف، روایت فرید خردمند، صدای مهدی امامی و سرپرستی امیرشریفی، موسسه ماهور. و در بیپ‌تونز.
• آلبوم 124 قطعه برگزیده از موسیقی کلاسیک ایران، داریوش صفوت و امین پاشا صمدیان، موسسه ماهور، 1392.
• آلبوم 27 تصنیف از عبدالله خان دوامی، آواز عبدالله دوامی، موسسه آوای مهربانی، 1385.
• آلبوم تصنیف‌های دوره قاجار، عبدالله دوامی همراه با تار درویش‌خان، موسسه ماهور، 1386.
• آلبوم راز دل، محمدرضا شجریان و گروه پایور، شرکت دل آواز.
• گلچین هفته، شماره 44، آواز محمدرضا شجریان، محمدرضا لطفی و گروه شیدا.
• گلهای رنگارنگ، شماره 246، آواز الهه همراه با ارکستر گلها به رهبری روح‌الله خالقی.
• آلبوم عشق دیرین، سالار عقیلی به همراه ارکستر، شرکت صوتی تصویری سروش.
• کتاب ردیف آوازی و تصنیف‌های قدیمی، روایت عبدالله دوامی، گردآوری فرامرز پایور، موسسه ماهور، چاپ دوم، 1378، در مخالف سه‌گاه.
• کتاب تصنیف‌های عارف، ارشد تهماسبی، موسسه ماهور.
• کتاب چرخ بی‌آیین، فرهود صفرزاده، نشر فنجان، 1394.
• دیوان عارف قزوینی، محمدعلی سپانلو و مهدی اخوت، موسسه انتشارات نگاه، 1381.
• متن شعر را در گنجور ببینید.

** اگر این تصنیف را می‌توانید با سازتان بنوازید، آن را در ویدیویی آموزش دهید و برای سازگاه بفرستید (اطلاعات بیشتر)