توضیحات

آموزش سنتور: تصنیف مرغ سحر

آموزش سنتور: تصنیف مرغ سحر در دستگاه ماهور و بر اساس کتاب سپیده اثر پشنگ کامکار انجام شده است. این تصنیف شامل سه قسمت است. قسمت اول در مایه اصلی ماهور فا اجرا می‌شود. بخش دوم تصنیف (ظلم ظالم) از نت دو شروع و با نت لا کرن اجرا می‌شود. بخش سوم (نوبهار است) در مایه دلکش اجرا شده و نیاز به نت ر کرن دارد.

به همین دلیل توضیحاتی در مورد کوک ساز در ابتدای ویدیو آمده است. همچنین یک جمله تکرارشونده در این تصنیف است که در بخش‌های مختلف تصنیف بم‌تر یا زیرتر اجرا می‌شود. برای سادگی بیشتر ریزها حذف شده، اما توضیحاتی در مورد نحوه وصل کردن ریز به نت بعدی در ویدیو آمده است.

توضیحات بیشتر درباره تصنیف مرغ سحر

کتاب سپیده سی قطعه برای سنتور، اثر پشنگ کامکار (نشر هستان)

تاریخچه تصنیف مرغ سحر

شعر تصنیف مرغ سحر از ملک‌الشعرا بهار و آهنگ آن از مرتضی نی‌داود است. به گفته مرتضی خان نی‌داود، ابتدا آهنگ توسط او ساخته شده و سپس ملک‌الشعرا آهنگ را حفظ کرده تا روی آن شعر بگذارد. ساختار موسیقایی شعر نسبتا ساده است و تحریرهای کمی دارد. آن را می‌توان بدون ریز و تکنیک‌هایی مانند تریل و شلال با سنتور اجرا کرد. اما اجراهای پیچیده‌تر هم توسط هنرمندان مختلف از جمله قمرالملوک وزیری انجام شده است. او به واسطه توانایی‌اش در اجرای تحریر، بخش‌هایی در آهنگ تصنیف اضافه کرده است. یا آهنگسازان “جواب آواز” یا “زینت‌های” متنوع و زیبایی در جواب خواننده به موسیقی اضافه کرده‌اند. در ویدیو به این موضوع اشاره شده و توضیحاتی در این مورد برای اجرای سنتور این تصنیف اضافه شده است.

شعر این تصنیف مضمونی سیاسی دارد و پس از استبداد صغیر سروده شده است. خوشبختانه به واسطه شهرت این تصنیف، شعر آن توسط خوانندگان یا آهنگسازان دچار تغییر نشده است. اما آهنگ به ویژه در اجراهای مدرن و اخیر تغییر کرده است. تصنیف اولین بار در 1306 توسط ملوک ضرابی اجرا شده و از آن زمان تا به امروز توسط هنرمندان زیادی اجرا شده است. از جمله ایران خانم، قمرالملوک وزیری، جمال صفوی، تاج اصفهانی، هنگامه اخوان و محمدرضا شجریان.

ویدیوی کامل را همینجا مشاهده کنید: