معرفی کتاب انسان‌شناسی موسیقی

سوده سمیع‌پور

کتاب «انسان‌شناسی موسیقی» محصول اندیشۀ انسان‌شناسی است که با موسیقی دست و پنجه نرم کرده است. او موسیقی را از منظر انسانی آن و با استفاده از روش‌های مطالعاتی مورد استفاده در دانش انسان‌شناسی بررسی می‌کند. آلن مریام در این اثر ستایش شده، نشان می‌دهد که موسیقی یک رفتار اجتماعی است. رفتاری شایسته و قابل مطالعه از طریق روش‌های انسان شناسی. این کتاب با استفاده از رویکردها و نظریاتی انسان‌شناختی روشی تازه را برای مطالعۀ موسیقی پیشنهاد می‌کند.

بخش‌های اصلی کتاب

«انسان‌شناسی موسیقی» در سه بخش که عبارتند از: موسیقی‌ شناسی قومی، مفاهیم و رفتار و مسائل و راه‌حل‌ها، تدوین شده است. مریام در بخش اول را با مروری بر رویکردهای مختلف در موسیقی شناسی قومی شروع می‌کند. او علاوه بر معرفی تاریخی از شکل‌گیری مفهومی رشته‌ای با عنوان «موسیقی شناسی قومی»، به ارائۀ نظریه‌ای در تعریف این رشته و روش پژوهش آن می‌پردازد. در بخش دوم کتاب جایگاه اجتماعی موسیقی‌دان در جوامع مختلف و ارتباط انسانی‌ترین توانایی انسان در ارتباط با موسیقی، یعنی زبان؛ مورد بحث قرار می‌گیرد.

از دیگر مطالب این بخش، چگونگی ترکیب حواس مختلف انسانی در دریافت موسیقی است. روند یادگیری موسیقی در انسان و در بطن بومی اقوام مختلف و چگونگی خلق موسیقی از جمله مطالب بخش دوم کتاب است. بخش سوم با عنوان مسائل و راه‌حل‌ها، موسیقی را در ارتباط با حواس انسان در کنار هم قرار می‌دهد و وارد مباحث زیبایی‌شناسی و نمادین بودن موسیقی می‌شود.

کتاب «انسان‌شناسی موسیقی»، روندی از درهم‌تنیدگی وجوه مختلف سه سطح تحلیلی شناخت یک موسیقی در فرهنگ را به تصویر می‌کشد. این مفاهم عبارتند از: مفهوم‌پردازی، شناخت رفتار انسان‌ها در برابر موسیقی و تحلیل اصوات موسیقایی. مثال‌های موجود در کتاب اغلب از سه محدودۀ مناطق جنوبی صحرای آفریقا، شمال آمریکا و اقیانوسیه انتخاب شده است. در حقیقت مریام به این مناطق آگاهی و علاقۀ بیشتری داشته است.

ترجمۀ کتاب بسیار دقیق و روان است و مترجم پیشگفتاری مفصل نوشته است که به خواننده برای درک بهتر کتاب کمک می‌کند.

مجموعه کتاب‌های موسیقی در فروشگاه سازگاه

معرفی نویسنده

آلن پارک هِرست مریام، موسیقی‌شناس قومی و انسان شناس اجتماعی است که در سال 1923 در ایالت مونتانای امریکا متولد شده است. او در زمینۀ پیوند دانش شناخت موسیقی و ارتباط آن با انسان‌شناسی، چالش‌های هدایت‌کنندۀ بسیار مهمی را شکل داد. در دوران فعالیت‌های آکادمیک و پژوهشی‌اش، در حوزه‌های مختلف فرهنگیِ آفریقا، بومیان آمریکا، مبانی مطالعاتی موسیقی‌شناسی و موسیقی جَز سیاهان آمریکا پژوهش‌های بسیاری را به انجام رساند. آلن مریام از سال 1953 در گروه انسان‌شناسی دانشگاه شمال غرب شروع به تدریس کرد. در سال‌های بعد به دانشگاه ایندیانا رفت و از سال 1966 تا 1969 ریاست گروه انسان‌شناسی این دانشگاه را به عهده داشت.

وی در سال 1952 «انجمن موسیقی‌شناسی قومی» را پایه‌گذاری کرد و از سال 1963 تا 1965 شخصاً ریاست آن را بر عهده گرفت. مریام بر اساس تجربه و پژوهش‌های میدانی خود نظریه و مدل سه وجهی مشخصی را برای مطالعات موسیقی‌شناسی اقوام و براساس یک ایدۀ مرکزی، یعنی «مطالعۀ موسیقی در فرهنگ»؛ ارائه داد. در کارنامه علمی او، بیش از ۳۰۰ عنوان مقاله، کتاب، مقاله مروری، کتاب‌شناسی، دفترچه‌های آلبوم صوتی و نوشته‌های مختلف در معرفی و بزرگداشت دیگر پژوهشگران وجود دارد. او در چهاردهم مارس ۱۹۸۰ در سن ۵۶ سالگی، درسانحه سقوط هوایی از دنیا رفت.

خرید کتاب انسان‌شناسی موسیقی از فروشگاه سازگاه

بخشی از متن کتاب

موسیقی‌شناسی قومی ترکیبی از دو بخش مجزای موسیقی‌شناسی و قوم‌شناسی است و هستۀ هر دو بخش را در درون خود دارد. مهمترین مسئله در این رشته یافتن نقطه‌ای است که بدون تأکید خاص بر یکی از این رویکردها، دربرگیرندۀ هر دوی آن‌ها باشد. شاخص ماهیت دوگانۀ این رشته، ادبیاتِ آن است، چرا که یک پژوهشگر می‌تواند در مورد ساختار صدای موسیقی به عنوان یک نظام مجرد به زبان فنی بنویسد، درحالی که پژوهشگر دیگر می‌تواند با موسیقی به عنوان یک بخش کارکردی در فرهنگ انسان و یا بخشی مکمل در کلّیت گسترده برخورد کند.

بریده‌ای از کتاب – 1

بریده‌ای از کتاب – 2

بریده‌ای از کتاب – 3

این کتاب برای چه کسانی است؟

کتاب « انسان‌شناسی موسیقی»، برای کسانی به پژوهش در حوزۀ موسیقی به ویژه موسیقی قومی علاقه دارند منبع مهمی است. این کتاب در مسیر علمی و پژوهشی طی شده در شناخت موسیقی اقوام مختلف جهان، یکی از نقاط عطف در پیوند موسیقی و انسان‌شناسی به شمار می‌آید. و برای علاقه‌مندان و پژوهشگران رشته‌های موسیقی و انسان‌شناسی منبع مرجع و بسیار کاربردی است.