تصنیف افتخار همه آفاق

تصنیف افتخار همه آفاق

دستگاه موسیقی: سه‌گاه

شاعر و آهنگساز: عارف قزوینی

بر اساس اجرای آلبوم تصنیف‌های عارف

افتخار همه آفاقی و منظور منی / شمع جمع همه عشاق و به هر انجمنی

به سر زلف پریشان تو دلهای پریش / همه خو کرده چو عارف به پریشان وطنی

ز چه رو شیشه دل می‌شکنی / تیشه بر ریشه جان از چه زنی

سیم و اندام و ولی سنگ و دلی / سست و پیمانی و پیمان شکنی

اگر درد من به درمان رسد چه میشه / سر من اگر به سامان رسد چه میشه

گر عارف نظام السلطان شود چه میشه جانم چه میشه / شب هجر اگر به پایان رسد چه میشه جانم چه میشه

ز غمت خون میگریم / بنگر چون میگریم / ز مژه دل میریزد / ز جگر خون می‌آید

افتخار دل و جان می‌آید / یار بی‌پرده عیان می‌آید

*تصنیف چهارم در دیوان عارف قزوینی با نام افتخار آفاق است که در طوالش، اواخر تابستان 1288 برای افتخارالسلطنه سروده شده است. تصنیف دو بند دارد که بند اول آن بیشتر خوانده شده است.

**افتخارالسلطنه دختر ناصرالدین شاه و لیلی خانم یوشی، از زنان مورد علاقه شاه بود. او صاحب ثروتی که از مادر و خاله‌اش رسیده نیز بود. پس از ازدواج فامیلی، عاشق نظام‎‌السلطان خواجه نوری شد و به خاطر او همه چیز از جمله خانواده را رها کرد. نظام‌السلطان نیز ثروت او را به باد داد و پس از مرگش، افتخارالسلطنه در فقر و بیماری زندگی گذرانید. اشاره عارف در تصنیف در اینجا: “گر عارف نظام‌السلطان شود چه میشه” به همین شخص است، یعنی معشوقی که به افتخارالسلطان رسیده است.

• آلبوم تصنیف‌های عارف، روایت فرید خردمند، صدای مهدی امامی و سرپرستی امیرشریفی، موسسه ماهور، آهنگ شماره چهار. و در بیپ‌تونز.
• آلبوم تصنیف‌های قدیمی، مجید کیانی و شهرام کیانی، موسسه سروستاه، سی‌دی سوم، آهنگ شماره شش.
• آلبوم 186 تصنیف قدیمی، روایت عبدالله دوامی، صدای محسن کرامتی، کمانچه پریسا کاشفی، موسسه ماهور. و در بیپ‌تونز.
• آلبوم راز غروب، جواد معروفی، آهنگ شماره چهارده.
• آلبوم عارف و نی، مسعود جاهد، بیژن کامکار، محمود فرهمند بافی، آهنگ شماره ده.
• آلبوم بهار دلکش، محمدرضا شجریان.
• آلبوم پنجره‌ی امید، تصنیف‌های دوره مشروطیت، محسن کرامتی، موسسه ماهور، 1387.
• صفحه سنگی دو رویه (قطر 25 سانتیمتر)، تصنیف افتخار، زری خانم و تار آرشاک خان، کمپانی گرامافون رکورد، ضبط پاییز 1291 خورشیدی.
• کتاب تصنیف‌های عارف قزوینی، ارشد تهماسبی، موسسه ماهور.
• کتاب ردیف آوازی و تصنیف‌های قدیمی، روایت عبدالله دوامی، گردآوری فرامرز پایور، موسسه ماهور، چاپ دوم، 1378.
• کتاب چرخ بی‌آیین، فرهود صفرزاده، نشر فنجان، 1394.
• کتاب بررسی ساختار تصنیف‌های عارف قزوینی، مرجان راغب، نشر خنیاگر، 1396.
• دیوان عارف قزوینی، محمدعلی سپانلو و مهدی اخوت، موسسه انتشارات نگاه، 1381.
• برگزیده گل‌های رنگارنگ شماره 277، عبدالوهاب شهیدی.
• متن شعر را در گنجور ببینید.

** اگر این تصنیف را می‌توانید با سازتان بنوازید، آن را در ویدیویی آموزش دهید و برای سازگاه بفرستید (اطلاعات بیشتر)